• خدماتی, مقالات برتر

تست چسبندگی رنگ

تست چسبندگی رنگ چیست؟

در صنایع رنگ و پوشش، تست چسبندگی رنگ اغلب برای تعیین اینکه آیا رنگ یا پوشش به خوبی به لایه‌هایی که روی آن اعمال می‌شود می‌چسبد یا خیر، استفاده می‌شود. آزمایش‌های متعددی مقاومت رنگ‌ها و پوشش‌ها را از زیرلایه‌ها اندازه‌گیری می‌کنند: آزمایش برش متقاطع x cut test، چسبندگی خراش cross cut test، تست کشش pull-offو موارد دیگر..

روشهای تست چسبندگی

آزمایش برش متقاطع روشی برای تعیین مقاومت رنگ‌ها و پوشش‌ها در برابر جدا شدن از زیرلایه‌ها با استفاده از ابزاری برای برش الگوی مشبک زاویه قائم به پوشش و نفوذ به زیرلایه است.

از طریق این روش می توان یک تست سریع قبولی / رد  را انجام داد. هنگام آزمایش یک سیستم چند لایه، می توان مقاومت در برابر جداسازی لایه های مختلف از یکدیگر را تعیین کرد.

در استاندارد ASTM دو متد برای روش برش متقاطع ذکر گردیده است که در ادامه توضیح داده میشود.

روش برش عرضی ( ASTM D 3359 Test Method A- x cut test )

برای اینکار یک سطحی را انتخاب کنید که عاری از هر گونه خدشه و زنگار باشد و عیب و ایراد کمتری داشته باشد. از تمیز بودن سطح نیز مطمئن شوید. توجه داشته باشید که دمای بسیار زیاد و رطوبت بیش از حد بر چسبندگی تاثیر می گذارد.

دو برش به طول 1.5 اینچ که در حدود 40 میلی متر می باشد ایجاد کنید، به طوری که از وسط یکدیگر عبور کنند و زاویه حاده میان آنها 30 الی 45 درجه باشد. این کار را با استفاده از ابزار برش و خط کش در یک حرکت ثابت انجام دهید.

بریدگی و شکاف بوجود آمده از لحاظ رویت انعکاس نور از سطح فلز را بررسی کنید و از اینکه فیلم پوشش رنگ کاملا نفوذ کرده باشد، اطمینان پیدا کنید. اگر سطح فلز دیده نشد برش x را در یک محل دیگر ایجاد کنید.

تمامی اعمال برش کاری در تست ایکس کات باید در یک مرحله انجام شود و باید بدانید که عمیق تر کردن شکاف قبلی کار درستی نیست و چسبندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.

دو دور کامل از چسب نواری را جدا کنید و یک تکه 3 اینچی که تقریبا 75 میلی متر است را ببرید.

وسط چسب را در نقطه برخورد برش ها قرار دهید و بعد با انگشت آن را بر روی برش بمالید و با استفاده از پاک کن ته مداد آن را به طور کامل بر سطح بچسبانید.

بعد از گذشت زمان 30 تا 90 ثانیه از اعمال چسب، نوار را به سرعت از روی سطح جدا کنید؛ این کار را تا جایی که امکان دارد بدون تکان دادن دست انجام دهید و همچنین نوار بر روی خودش هنگام کندن زاویه 180 درجه داشته باشد.

• بدون هیچگونه جدایش -5A
• مقدار کمی کنده شده باشد یا جدایش در امتداد بریدگی ها و یا در محل برخورد آنها باشد – 4A
• جدایش ناصاف و بریده برید در امتداد بریدگی ها تا 16 میلی متر در طرف دیگر باشد- 3A
• جدایش ناصاف و بریده بریده شده در امتداد بریدگی ها تا 3.2 میلی متر در اطراف دیگر-2A
• جدایش در اکثر نواحی برش X در زیر نوار- 1A
• جدایش دورتر از ناحیه ایکس – 0A

روش  دو خط متقاطع (CROSS CUT ASTM D 3359 Test Method B)

اصول روش تست ایکس کات (X-CUT) به این صورت است که یک بریدگی به شكل X در قسمتی از فیلم رنگ روی سطح فلز ایجاد می شود و سپس یک چسب نواری مخصوص را بر روی بریدگی اعمال و پس از مدت زمان مشخصی از روی آن جدا می کنند. جدا شدن رنگ از لبه های بریدگی X با مقیاس OA تا ۵A مورد ارزیابی قرار می گیرد. مقیاس ۵A حالت بدون جدایش است.

اصول روش تست کراس کات (CROSS-CUT) هم به این صورت است که به وسیله ابزار برش متقاطع کراس کات، شبکه ای از ۶ الی ۱۱ شکاف یا بریدگی به صورت خطوط عمود بر هم در قسمتی از فیلم رنگ روی سطح فلز ایجاد می شود و سپس یک چسب نواری مخصوص را بر روی آن ها اعمال و پس از مدت زمان مشخصی جدا می کنند. جدا شدن رنگ از لبه های بریدگی ها با مقیاس ۰B تا ۵B مورد ارزیابی قرار می گیرد. مقیاس ۵B حالت بدون جدایش است.

روش آزمون کراس کات

1- قسمتی از سطح را که هیچ گونه آلودگی، رطوبت و ایراد سطحی ندارد، انتخاب کنید. در ASTM D 3359 الزامي برای دما و رطوبت در زمان تست چسبندگي ذکر نشده است ولی در استاندارد ISO 2409 (که مربوط به تست کراس کات است)، دما و رطوبت مناسب برای انجام آزمون، به ترتیب ۲±۲۳ درجه سانتیگراد و ۵±۵۰ درصد ذکر شده است.

2-به کمک ابزار برش کراس کات، دو شبکه برش متقاطع به طول تقریبی ۲۰ میلی متر بر روی فیلم رنگ ایجاد کنید. برش باید به گونه ای باشد که در همان مرتبه اول، فیلم رنگ را برش داده و به سطح فلز رسیده باشد. بدون ابزار برش کراس کات هم می توان با استفاده از یک تیغ تیز، این برش ها را انجام داد. در این صورت برای رنگ های تا ضخامت ۵۰ میکرون، ۱۱ برش با فاصله یک میلی متر از هم و برای رنگ های از ضخامت ۵۰ تا ۱۲۵ میکرون، ۶ برش با فاصله ۲ میلی متر از هم به صورت متقاطع ایجاد می کنیم.

3-به کمک یک برس نرم، روی بریدگی های شبکه ای را تمیز می کنیم.

4-دو دور کامل از چسب نواری را جدا کرده و یک تکه ۷۵ میلیمتری از آن را ببرید.

5-وسط چسب را در محل تقاطع برش ها قرار داده و دو طرف آن را به سمت زاویه کوچکتر تقاطع بچسبانید. سپس با پاک کن روی آن مالش دهید تا کاملاً به سطح بچسبد.

6- پس از گذشت ۳۰±۹۰ ثانيه، چسب را به سرعت و بدون تکان اضافه دست از روی سطح بکنید.

7- محل برش را از لحاظ جدایش رنگ از سطح فلز با استفاده از طبقه بندی شکل زیر برای مقدار جدایش در تست کراس کات مورد بازرسی قرار دهید.

استاندارد های تست چسبندگی

استانداردهاي مرتبط با چسبندگي رنگ اعم از روش اعمال و حدپذيرش ها مطابق با موارد زير است:

ASTM D3359 = Adhesion by Tape Test

ASTM D6677 = Knife Adhesion

ASTM D4541 = Pull-off Strength of Coating Using Portable Adhesion Testers

ASTM D7234 = Pull-off Strength of Coating on Concrete using Portable Pull-off Adhesion Testers

ASTM D4752 = Standard Practice for Measuring MEK Resistance of Ethyl Silicate (Inorganic) Zinc-Rich Primers by Solvent Rub1

ISO 4624 = Pull-off Test for Adhesion

SSPC Paint 20- Zinc-Rich Coatings, Type I – Inorganic and Type II – Organic

ISO 2409= Cross-Cut Test

ISO 16276-1 =  Assessment of, and acceptance criteria for, the adhesion/cohesion (fracture strength) of a coating — Part 1: Pull-off testing

ISO 16276-2 =  Assessment of, and acceptance criteria for, the adhesion/cohesion (fracture strength) of a coating — Part 2: Cross-cut testing and X-cut testing

حد مجاز تحويل گيري چسبندگي رنگ

 لازم به توضیح است استاندارد ها معمولا به روش اشاره می کنند نه نتایج آنها روش تست های چسبندگی در اغلب این استانداردها هست و طبق ان انجام می گیرد ولی اینکه عدد چقدر باشد توافقی است و نسبت به کاربری و سایر ازمونهای مورد انتظار از ان توقع میرود.

گرچه خیلی از موارد هم طبق عادت یا حداقل طبق تجربه که نشان داده عمر کاری پوشش در شرایط ذکر شده چگونه است به عدد اندازه گیری شده اشاره می شود. مثل عدد حدود 7 مگا پاسکال برای پوشش های اپوکسی در کاربردهای متداول.

در نهایت نوع اماده سازی سطح و میزان چسبندگی با توجه به کاربری قطعات متغیر و بر اساس صلاحدید طراحان مشخص میگردد و در اسپک پروژه آورده میشود.

فقط در استاندارد SSPC Paint 20 حداقل میزان پذیرش 4b ذکر گردیده است.

شرکت امیر عمران داتیک با دارا بودن تجهیزات و نیروی مجرب بازرسی آمادگی انجام خدمات بازرسی رنگ برای کارفرماهای محترم را دارد. در صورت نیاز به صفحه ارتباط با ما مراجعه بفرمایید.